Cùng dự có Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà, các chuyên gia nhà khoa học, đại diện lãnh đạo các Viện nghiên cứu, Trường đại học cùng các Phó Chủ nhiệm, Ủy viên thường trực, Ủy viên chuyên trách của Ủy ban Kinh tế và các đại biểu Quốc hội.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2011-2020 đến nay, đã hết hiệu lực và theo thẩm quyền Quốc hội là cơ quan phê duyệt quy hoạch sử dụng đất giai đoạn tiếp theo. Ủy ban Kinh tế được giao nhiệm vụ chủ trì phối hợp với Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội thẩm tra nội dung này. Mặc dù, hiện nay, hồ sơ Quy hoạch sử dụng đất mới ở giai đoạn dự thảo, Hội đồng thẩm định Nhà nước chưa họp, song với tinh thần chuẩn bị từ sớm từ xa các nội dung trình Quốc hội như: chỉ đạo của Chủ tịch Quốc hội, Ủy ban Kinh tế chủ động tổ chức Tọa đàm để có thêm ý kiến chuyên gia, có thêm thông tin, có căn cứ khoa học, chính trị, pháp lý, thực tiễn cho việc thẩm tra và trình Quốc hội xem xét, quyết định phê duyệt.
Khẳng định vai trò quan trọng của công tác quy hoạch được Đảng, Nhà nước quan tâm, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, năm 2019, Quốc hội đã tiến hành giám sát tối cao về việc thực hiện chính sách, pháp luật về quy hoạch, sử dụng đất đai đô thị. Theo chương trình giám sát năm 2022, Quốc hội sẽ giám sát tối cao về công tác quy hoạch từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực, để từ đó, có đánh giá tình hình, chỉ ra những kết quả và những tồn tại để có định hướng, giải pháp khắc phục, giải quyết những vấn đề phát sinh, đẩy nhanh tiến độ chất lượng quy hoạch giai đoạn tới.
Đánh giá thực hiện quy hoạch sử dụng đất 2011-2020, theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế, kết quả thực hiện quy hoạch sử dụng đất đã góp phần tăng cường quản lý đất đai, khai thác nguồn thu từ đất đóng vai trò quan trọng vào ngân sách nhà nước, công tác phân bổ quản lý sử dụng đất bước đầu đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội đầu tư kết cấu hạ tầng, bảo đảm quốc phòng, an ninh, an ninh lương thực, bảo vệ môi trường.
Bên cạnh đó, chất lượng quy hoạch sử dụng đất chưa cao; đánh giá dự báo chưa sát thực tiễn và chưa bảo đảm khả năng cân đối nguồn lực thực hiện; kết nối liên thông vùng, địa phương, tỉnh còn hạn chế; việc công khai quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cũng còn hạn chế; công tác quản lý thực hiện một số nơi còn chưa nghiêm; đánh giá kết quả thực hiện chưa toàn diện, nguồn lực bố trí chưa đầy đủ, kịp thời; ứng dụng công nghệ thông tin còn hạn chế.
Nêu rõ, những kết quả đạt được, những tồn tại, hạn chế này cần được nhìn nhận khách quan, rõ ràng để có giải pháp khắc phục trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất giai đoạn tiếp theo, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho rằng, các ý kiến tại Tọa đàm lần này có ý nghĩa quan trọng để Ủy ban Kinh tế phối hợp với các cơ quan hữu quan để thẩm tra, hoàn thiện hồ sơ bảo đảm chất lượng trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp tháng 10/2021 và trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 2.
Tại Tọa đàm, các đại biểu đã nghe báo cáo một số vấn đề trong quá trình lập và nội dung của quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc gia. Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Minh Ngân cho biết, quan điểm về Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2021 - 2025): Quy hoạch sử dụng đất quốc gia là quy hoạch nền tảng, toàn diện, phải đi trước một bước, làm cơ sở cho quy hoạch ngành, lĩnh vực, quy hoạch vùng và địa phương tạo tính liên kết liên vùng, liên tỉnh; đảm bảo tích hợp, tiếp cận cảnh quan, tôn trọng tự nhiên, chứa đựng mọi hoạt động phát triển. Quy hoạch sử dụng đất có tính tổng thể, tầm nhìn dài hạn, hài hòa giữa mục tiêu phát triển và bảo vệ bảo tồn, đảm bảo tiềm năng, nguồn lực đất đai được sử dụng một cách hiệu quả nhất.
Quy hoạch sử dụng đất quốc gia nhằm bảo vệ, duy trì quỹ đất trồng lúa hợp lý nhằm bảo đảm an ninh lương thực quốc gia; đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng, đất rừng sản xuất là rừng tự nhiên nhằm bảo vệ môi trường sinh thái, bảo tồn loài và đa dạng sinh học, bảo vệ và phát triển nguồn sinh thủy, đảm bảo an ninh nguồn nước; phòng chống thiên tai, phát triển bền vững, chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, nước biển dâng.
Quy hoạch sử dụng đất quốc gia sẽ phát triển quỹ đất theo hướng khai hoang, lấn biển; chú trọng quy hoạch không gian phía trên mặt đất, phát triển không gian ngầm tại khu vực có đủ điều kiện; đầu tư xây dựng, hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, trọng tâm là ưu tiên phát triển hạ tầng trọng yếu về giao thông, năng lượng, công nghệ thông tin, đô thị lớn, hạ tầng ứng phó với biến đổi khí hậu.
Mục tiêu của Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2021 - 2025) nhằm: Quy hoạch và khoanh vùng không gian sử dụng đất; hoạch định và phân bổ các chỉ tiêu sử dụng đất cho các ngành, lĩnh vực và địa phương trên cơ sở chiến lược phát triển kinh tế - xã hội thời kỳ 2021-2030; đưa đất đai thực sự là nguồn lực quan trọng phục vụ các mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh, gắn với bảo vệ môi trường, tạo nền tảng để đến năm 2045 nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao.
Quản lý chặt chẽ tài nguyên đất đai theo quy hoạch, kế hoạch và pháp luật; phát huy tối đa tiềm năng, nguồn lực về đất đai, đáp ứng yêu cầu cho các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh; đảm bảo sử dụng đất hợp lý, đúng mục đích, tiết kiệm, hiệu quả và bền vững; duy trì quỹ đất trồng lúa hợp lý nhằm bảo đảm an ninh lương thực quốc gia; bảo vệ tài nguyên rừng, an ninh nguồn nước, bảo vệ môi trường sinh thái, phòng chống thiên tai, chủ động ứng phó với BĐKH, nước biển dâng.
Tại buổi toạ đàm, các đại biểu đã đưa ra ý kiến đánh giá kết quả thực hiện quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2011-2020, lưu ý một số vấn đề cần rút kinh nghiệm; góp ý cụ thể vào phương án quy hoạch sử dụng đất thời kỳ 2021-2023 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm 2021-2025, đề xuất giải pháp thực hiện trong thời gian tới.
Qua thảo luận, các đại biểu đều khẳng định quy hoạch sử dụng đất quốc gia là quy hoạch nền tảng, toàn diện, đi trước một bước, làm cơ sở cho quy hoạch ngành, lĩnh vực, quy hoạch vùng và địa phương tạo tính liên kết vùng, liên tỉnh. Do đó, quy hoạch sử dụng đất phải bảo đảm tính tổng thể, tầm nhìn dài hạn, hài hòa giữa mục tiêu phát triển và bảo vệ, bảo tồn, đảm bảo tiềm năng, nguồn lực đất đai được sử dụng một cách hiệu quả.
Quy hoạch sử dụng đất quốc gia phải quy hoạch và khoanh vùng không gian sử dụng đất, hoạch định và phân bổ các chỉ tiêu sử dụng đất cho các ngành, lĩnh vực và địa phương trên cơ sở chiến lược phát triển kinh tế - xã hội thời kỳ 2021-2030; đưa đất đai thực sự là nguồn lực quan trọng phục vụ thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, gắn với bảo vệ môi trường.
Cùng với đó, quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cần bảo đảm quản lý chặt chẽ tài nguyên đất đai theo quy hoạch, kế hoạch và pháp luật, phát huy tối đa tiềm năng, nguồn lực đất đai, sử dụng đất hợp lý, đúng mục đích, tiết kiệm, hiệu quả và bền vững, duy trì quỹ đất trồng lúa hợp lý nhằm bảo đảm an ninh lương thực, bảo vệ tài nguyên rừng, an ninh nguồn nước, bảo vệ môi trường sinh thái, phòng chống thiên tai, chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu.
Đánh giá cao nỗ lực của cơ quan chủ trì soạn thảo xây dựng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, các đại biểu cũng đề nghị cần tiếp tục rà soát lại các chỉ tiêu, làm rõ các căn cứ xác định các chỉ tiêu. Theo đó phải bảo đảm đúng định hướng, chủ trương của Đảng, Nhà nước, quy luật và xu hướng phát triển của nước ta và quốc tế, trên cơ sở quỹ đất chất lượng đất hiện nay, cân đối chính về nhu cầu sử dụng đất và các dự báo về các yếu tố ảnh hưởng đến sử dụng đất tương lai.
Quan tâm đến các giải pháp thực hiện, có ý kiến đề nghị bổ sung nguyên tắc, quy tắc phải tuân thủ khi triển khai thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất nhất là những việc không được làm; có giải pháp để khôi phục các vùng đất suy thoái…
Đánh giá cao các ý kiến góp ý cụ thể, xác đáng, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo giúp Chính phủ khẩn trương nghiên cứu, tiếp thu ý kiến chuyên gia để hoàn thiện hồ sơ. Đồng thời, mong muốn các chuyên gia tiếp tục quan tâm, tham gia phản biện cùng cơ quan thẩm tra để bảo đảm chất lượng nội dung sẽ trình Quốc hội.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cũng lưu ý một số tồn tại trong quá trình lập quy hoạch và thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và cho rằng cần có đánh giá cụ thể hơn. Trong quá trình xây dựng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cần quan tâm đến kinh nghiệm quốc tế trong quản lý đất đai, yếu tố lịch sử, đặc điểm đất đai từng vùng để có định hướng phù hợp, lưu ý các yêu cầu trong quản lý sử dụng đất, tình trạng đất thoái hóa, mất đất do tác động của sạt lở, biến đổi khí hậu, vấn đề tài chính đất đai, bổ sung cơ chế giám sát thực hiện quy hoạch.
Kết luận Tọa đàm, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nêu rõ, qua Tọa đàm các đại biểu thống nhất về các cơ sở chính trị, pháp lý, cơ sở thực tiễn, cơ sở khoa học của việc xây dựng Quy hoạch sử dụng đất quốc gia song vẫn còn những băn khoăn về việc lập các quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh, đề nghị các cơ quan hữu quan thúc đẩy triển khai lập quy hoạch, tránh tình trạng mâu thuẫn; quan tâm đến kinh nghiệm quốc tế, đổi mới mô hình tăng trưởng, các dự báo, kịch bản, khai thác tiềm năng, cơ hội nâng cao hiệu quả sử dụng đất.
Điểm lại những nội dung chính được quan tâm trao đổi tại Tọa đàm như: đánh giá kết quả thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất giai đoạn trước, cân đối phân bổ các chỉ tiêu… Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường sớm hoàn thiện các nội dung để có hồ sơ chính thức, sớm gửi Ủy ban Kinh tế để tiến hành thẩm tra.
