Giải pháp cho tiêu thụ lúa gạo tại Đồng bằng sông Cửu Long

Ngày 7/8, Bộ NN&PTNT tổ chức cuộc họp trực tuyến với các bộ, ngành, địa phương liên quan về tình hình sản xuất, tiêu thụ lúa gạo tại ĐBSCL.

Giá lúa gạo tại ĐBSCL nhìn chung đang thấp hơn so với cùng kỳ năm trước khoảng 500-600 đồng/kg. Theo Bộ Công Thương, giá lúa gạo tại ĐBSCL trong tuần từ 2/8 đến ngày 6/8 ổn định vào đầu tuần; giữa tuần giá lúa giảm từ 50-300 đồng kg sau đó cuối tuần tăng nhẹ. Cụ thể, giá lúa IR50404 dao động trong khoảng 4.400 đồng/kg, giảm so với cùng kỳ năm trước từ 900-1.300 đồng/kg. Giá lúa OM9577 và OM9582 trong khoảng 5.600-5.800 đồng/kg, thấp hơn cùng kỳ năm trước 1.000 đồng/kg…

Theo báo cáo tại hội nghị về tiến độ sản xuất lúa hè thu 2021 ở ĐBSCL, đến nay đã kết thúc xuống giống với 1.509.600 ha so với 1.520.000ha theo kế hoạch, đạt 99,32% kế hoạch và ít hơn cùng kỳ năm ngoái khoảng 14.454ha.

Thời điểm hiện tại, lúa hè thu đã thu hoạch 702.000ha, thấp hơn cùng kỳ năm trước gần 123.300ha; năng suất đạt 57,86 tạ/ha, thấp hơn cùng kỳ năm trước 0,97 tạ/ha; sản lượng đạt 4.059.000 tấn, thấp hơn cùng kỳ 793.000 tấn.

Lúa đang trong giai đoạn chín: 420.000ha, đang giai đoạn đòng trổ: 370.000ha, giai đoạn đẻ nhánh: 18.700ha.

Ước sản lượng thu hoạch trong tháng 8 được khoảng 680.000ha, lũy kế đến tháng 8-2021 là 1.382.000 ha với sản lượng trong tháng 8 đạt 3.808.000ha, sản lượng lũy kế là 7.867.000 tấn.

Dự kiến đến ngày 15-9, kết thúc thu hoạch diện tích còn lại 128.000ha, sản lượng trong tháng ước đạt 651.000 tấn.

Còn về tiến độ lúa thu đông 2021, Bộ NN&PTNT cho biết, năm nay tại ĐBSCL đã gieo sạ 365.239ha, đạt 53,32 % so với kế hoạch và ít hơn so với cùng kỳ năm trước 15.557ha. Diện tích lúa thu đông xuống giống chậm hơn cùng kỳ do ảnh hưởng của dịch Covid-19 và việc thu hoạch lúa hè thu bị chậm cũng làm ảnh hưởng đến tiến độ xuống giống lúa thu đông. Mặt khác, xe vận chuyển giống không lưu thông được qua địa bàn các tỉnh do thực hiện chỉ thị giãn cách xã hội, nên làm ảnh hưởng đến tiến độ gieo sạ.

Khó khăn mà doanh nghiệp đang gặp phải là không thể duy trì hoạt động sản xuất theo “3 tại chỗ” do tỷ lệ tiêm phòng còn hạn chế; Nhiều cơ sở sấy và xay xát lúa gạo cũng phải ngừng hoạt động do không đáp ứng được thử nghiệm nhanh COVID-19. Ngoài ra, lượng hàng tồn đọng trong doanh nghiệp cũng ảnh hưởng lớn đến việc tổ chức ký hợp đồng thu mua lúa mới cho nông dân.

Ông Lê Thanh Tùng, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NN & PTNT) nêu một thực tế, một bộ phận doanh nghiệp đang thực hiện hợp đồng từ hàng tồn kho, không mua cho hợp đồng mới. Tình hình bốc xếp, vận chuyển, luân chuyển hàng hóa, từ hiện trường, đến nhà máy, ra cảng, xuống tàu cho khách hàng gặp rất nhiều khó khăn.

Là đại diện Cục Trồng trọt phía Nam lâu năm, ông Tùng thừa nhận giá lúa, nông sản nói chung giảm sâu không phải do quan hệ cung cầu mà do khâu cung ứng có vấn đề. Ông Tùng nhấn mạnh: “Khách hàng quốc tế vẫn có nhu cầu nhập khẩu gạo Việt Nam, nhưng doanh nghiệp không giao được”.

Tại buổi làm việc, đại diện lãnh đạo tỉnh Đồng Tháp cũng cho biết, thời gian qua, dịch bệnh gây nhiều khó khăn cho sản xuất và tiêu thụ lúa. Tỉnh này cũng đang áp dụng khoảng cách theo Chỉ thị 16. Dù cũng áp dụng sản xuất “3 tại chỗ” nhưng các doanh nghiệp xay xát lúa gạo trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp vẫn chỉ hoạt động 49/239 doanh nghiệp.

Tại cuộc họp, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải đại diện ngành công thương cho biết nhu cầu tiêu thụ lúa gạo thị trường quốc tế nói chung vẫn đang khá cao, đặc biệt là thị trường Trung Quốc. Tuy nhiên khó khăn từ logistics khiến xuất khẩu cũng đang dần chậm lại.

Thực tế hiện nay tại Việt Nam, nhiều tỉnh áp dụng giãn cách rất chặt nên việc lưu thông ngay nội địa cũng phức tạp hơn. Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cho rằng, lúc này thương lái đóng vai trò rất quan trọng vì phải đi gom, thu mua lúa. Nhưng, hiện đội ngũ này gặp khó khăn trong lưu thông hàng hoá, vận tải khi đi thu mua từ tỉnh này với tỉnh khác.

Thứ trưởng Hải nêu quan điểm, các địa phương phải có biện pháp lâu dài chứ không thể chỉ tính giãn cách 15-20 ngày hay 1 tháng.

Tại buổi làm việc, Bộ trưởng Bộ NN & PTNT Lê Minh Hoan nhấn mạnh: “Thời gian tới, cần tăng cường trách nhiệm của chính quyền địa phương trong sản xuất lúa vụ hè thu, tích cực hỗ trợ doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn liên quan đến cây lúa. sản xuất vụ hè thu Quốc gia ”.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan cũng cho biết, ngành nông nghiệp khuyến nghị ưu tiên tiêm phòng cho các lực lượng trong chuỗi cung ứng như lái tàu, thuyền, chủ tàu, công nhân nhà máy, bốc xếp tại cảng, nhân viên giao hàng. Việc chấp nhận xuất nhập khẩu của các công ty xuất khẩu phải xử lý chứng từ tại nhiều nơi như cảng, hải quan, văn phòng C/O, kiểm dịch…

Để tháo gỡ những khó khăn cho tiêu thụ nông sản nói chung, lúa gạo nói riêng tỉnh An Giang đã ban hành Kế hoạch tổ chức thu hoạch và tiêu thụ nông sản trên địa bàn tỉnh trong tình hình dịch Covid-19. Theo đó, tỉnh này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc sản xuất, mua bán, vận chuyển nông sản hàng hóa, đảm bảo an toàn trong tình hình dịch bệnh Covid-19.

Bên cạnh đó, tăng cường các hoạt động ứng phó và hỗ trợ nông sản của các doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác và nông dân trên địa bàn tỉnh tiếp cận và kết nối tiêu thụ với các hệ thống phân phối, doanh nghiệp, chợ, điểm bán nông sản trong và ngoài nước, trong đó điều kiện hiện nay tập trung thị trường nội địa là chủ yếu nhằm hạn chế thiệt hại do ảnh hưởng của dịch bệnh. Cũng theo kế hoạch này, tỉnh An Giang cho biết sẽ hỗ trợ xét nghiệm cho các đối tượng là tài công vận tải đường thủy ngoài tỉnh đến An Giang thu mua lúa và doanh nghiệp có thể đăng ký danh sách với Sở Công Thương An Giang.

Tại Đồng Tháp vào giữa tháng 7 đã ban hành Kế hoạch số 214/KH-UBND về khung tiêu thụ nông sản trong tình hình dịch bệnh với có 3 kịch bản tiêu thụ đối với các loại nông sản đặc trưng và tiềm năng của tỉnh như lúa gạo, thủy sản…Ở mỗi kịch bản, tỉnh này đều tranh thủ sự hỗ trợ của Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trong công tác xúc tiến thương mại các mặt hàng thế mạnh của Đồng Tháp tại các thị trường xuất khẩu.

Về phía Bộ Công Thương thời gian qua cũng làm việc với các Bộ, ngành, địa phương liên quan để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong lưu thông hàng hóa, đồng thời lên kế hoạch kết nối cho hàng nông sản, lúa gạo của các địa phương trong vùng với các doanh nghiệp.